De ingrediënten van creativiteit

Bij het organiseren van een creatieve sessie, moet je een omgeving creëren waar nieuwe ideeën kunnen gedijen. Begeleid het werk van de deelnemers en facilitators met dit set van waarden, principes en praktijken die de basis vormen voor een succesvolle creatieve sessie.

De juiste ingrediënten voor een succesvolle brainstormsessie:
Passie

 

Onze ervaring laat zien dat een creatieve workshop alleen maar zo goed is als de facilitator. Wat maakt een goede facilitator dan?

Bij het organiseren van een brainstormsessie moet je je enthousiasme in de ruimte brengen.

Als facilitator is het, in tegenstelling tot een leraar, niet jouw taak om kennis over te dragen. Je begeleidt de groep op hun creatieve reis en leidt ze naar hun gemeenschappelijke doel. De beste manier om dit te doen is door je (eigen) passie te delen. Hoge energieniveaus houden de deelnemers betrokken en gefocust en stuwen de sessie naar resultaten.

Praten over de dingen waar je van houdt en deze verbinden met nieuwe ideeën zal je ook authentiek laten overkomen en waarschijnlijk geloofwaardigheid en sympathie opleveren.

Diep ingaan op je ervaring, opleiding of hobby’s is niet de enige manier om dit in de praktijk te brengen. Hou je ervan om met mensen te werken, geniet je ervan om hen hun doelen te zien bereiken? Ben je gefascineerd door hoe innovatie plaatsvindt ? Ben je gepassioneerd over het project waaraan je samen met je teams werkt? Begin met jezelf af te vragen waarom je de sessie faciliteert en ga van daaruit verder.

Tips
om je enthousiasme over te brengen

Verte je eigen creatieve verhalen – er is geen betere manier om de harten en geesten van een publiek te veroveren en creatieve energie vrij te laten komen.

Breng je eigen ervaring en expertise in in de oefeningen die je zult gebruiken.

Deelnemers hebben ook hun eigen stijl: houd hier rekening mee bij het vormen van subgroepen of bij het woord geven aan iemand.

Veilige ruimte

Het spelen met ideeën tijdens een workshop klinkt misschien als een vrij veilige activiteit om aan deel te nemen. Uitendelijk lijkt het meer op het besturen van een vluchtsimulator dan op het besturen van een echt vliegtuig. Maar laten weeerlijk zijn: nieuwe ideeën delen is eng. Het betekent jezelf blootstellen, jezelf kwetsbaar opstellen en het risico lopen belachelijk gemaakt te worden.

Om een omgeving te creëren waarin idereen zich comfortabel genoeg voelt om deel te nemen en ideeënte delen, hoe vreemd ook, moet je een veilige ruimte creëren.

NASA is een organisatie die trots is op het koesteren van originele ideeën, en dat heeft hen goed gediend. In 1997 was de Mars Pathfinder de eerste ruimtesonde die landde met behulp van een ingenieuze, tegen-intuïtieve methode: luchtkussens. In plaats van retroraketten af te vuren om af te remmen voordat hij landde, stuiterde het onbemande vaartuig op het oppervlak van de planeet totdat het uiteindelijk zachtjes tot rust kwam.

Stel je eens voor hoe het moet zijn geweest om zo’n idee voor te stellen aan een zaal vol NASA-ingenieurs die nog nooit een ruimtevaartuig hadden gezien of zich zelfs maar konden voorstellen dat het rondstuiterde: hun eerste reactie was waarschijnlijk niet ‘geweldig idee’. Om dit gedurfde concept te laten slagen, moest NASA een omgeving bieden waarin het kon worden geuit en vervolgens kon worden omgezet in een robuust systeem door middel van verfijning en testen.

Eem ruimte waarin het veilig is om anders te denken, is er een waar respect de nrom is. Dit betekent respect voor elkaar als mensen van wie we de gevoelens niet willen kwetsen, maar ook respect voor het proces. Dit laatste gedeelte is wat subtieler en vereist enige uitleg: je moet de deelnemers voorzien van de spelregels. Het toelaten van alle ideeën en hen de kans geven om zich te ontwikkelen, is een essentieel onderdeel van dat spel.

In praktijk
Het uiteenzetten van de regels:

• Aan het begin van de sessie, leg uit wat we van elkaar kunnen verwachten.
• Stel expliciet aan de groep dat dit een veilige ruimte is waar respect essentieel is.
• Neem samen even de tijd om na te denken over hoe we nieuwe ideeën onderdrukken (bijvoorbeeld door ons zorgen te maken over wat anderen zullen denken, over middelen, …).
• Stel een lijst op van “killer” zinnen om te vermijden, zoals:
  • Het zal niet werken
  • Het staat niet in het budget
  • De baas zal er nooit mee akkoord gaan
  • We hebben het al geprobeerd
  • Laten we realistisch zijn enz
  • etc.
• Moedig hen aan om ‘Ja, en…’ te gebruiken in plaats van ‘Ja, maar’.

Humor

Plezier hebben tijdens een creatieve sessie is een absolute must – geen grap. Neem het van ons aan, we zijn al jaren serieus bezig met creativiteit: een vergadering waarin niemand lacht, genereert zelden ideeën.

Humor gebruikt het verrassingseffect om een reactie te krijgen. Het confronteert ons met onze aannames en vooroordelen en maakt ons bewust van hoe we denken. Hetzelfde mentale proces speelt een rol wanneer we een grap ‘snappen’ en wanneer we ons aanpassen aan een nieuw idee (of er een bedenken): we lachen; we stoppen en denken na; we worden getroffen door een ‘aha’-moment.

 

Humor scherpt ook de aandacht, verhoogt de energie, helpt ons ontspannen en creëert een gevoel van verbondenheid tussen degenen die samen lachen. Dat is precies de gemoedstoestand die we nodig hebben voor een creatieve workshop.

Als het faciliteren van een sessie en grappen vertellen niet jouw ding is, maak je dan geen zorgen. Het belangrijkste is dat je een sfeer creëert waarin mensen zich op hun gemak voelen om de grappige kant van dingen te verkennen. Dit is gemakkelijker te bereiken in een fysieke vergadering dan in een online sessie, waar lachen en spontane interactie minder vanzelfsprekend zijn.

 

Tips
om van jouw creatieve sessie een leuk moment te maken

Begin met zelf plezier te hebben – dat zal overslaan op de groep. Kies oefeningen en een setting waar je je comfortabel bij voelt om je zelfvertrouwen te versterken.

Gebruik materialen met een grappige twist zoals cartoons of videoclips om een lichte toets toe te voegen.

Kies animatietechnieken met ingebouwde humor. Hier zijn een paar ideeën om je op weg te helpen:

• Ons ijsbrekerspel om de sessie goed te beginnen:
• Verboden woorden: helpt groepen om hun (vakgebied) opnieuw te overdenken.
• Miniatuurwerelden: verken modelscenario’s om oplossingen te ontdekken en te testen.
• Plet je idee: stel je voor dat je idee een object is dat je wilt transformeren.

Bekijk ons online portaal voor meer creatieve recepten!

Twijfel

In de lijst van ingrediënten is twijfel jouw spreekwoordelijke snufje zout.

Als het gaat om het zoeken naar nieuwe oplossingen, is twijfel geen negatieve mindset. Integendeel, het is een methode om te ontsnappen aan de ‘altijd hetzelfde’ patronen die onze gedachten naar dezelfde, soms onjuiste, conclusies leiden.

In dat opzicht vereist creativiteit een dosis wetenschappelijke nauwkeurigheid – net zoals wetenschap een goede hoeveelheid creativiteit vereist.

Methodische twijfel, ofwel Cartesiaanse twijfel, draait in essentie om het uitdagen van de hypothesen achter het probleem dat we willen oplossen. Op het eerste gezicht lijkt het soort deductieve redenering dat we associëren met het cartesianisme het tegenovergestelde van creatief denken, maar het bereiken van nieuwe inzichten en het vinden van nieuwe ideeën zijn twee kanten van dezelfde medaille.

Het Cartesiaanse twijfelen was al gebruikt door grote denkers en wetenschappers voordat René Descartes het een naam gaf: Copernicus keerde de wereld letterlijk ondersteboven toen hij de wijdverbreide overtuiging dat het universum om de aarde draaide, aan diggelen sloeg.

Wat bracht hem ertoe om de destijds beschouwde onveranderlijke waarheid uit te dagen? Hij paste zijn eigen versie van methodische twijfel toe op Ptolemaeus’ geocentrische wereldbeeld en vond het te kunstmatig. Zijn heliocentrische tegenvoorstel verklaarde de bewegingen van de hemellichamen beter en tartte alternatieve feiten en religieuze leer van die tijd.

Of we nu op zoek zijn naar wetenschappelijke waarheden of nuttige ideeën, of we nu alleen werken of teams leiden in deze missie, twijfel kan ons helpen ontvangen wijsheid uiteen te rafelen.

In praktijk
Cartesiaanse twijfel in actie

René Descartes’ truth-finding strategy is considered the root of the modern scientific method.

Here’s a practical step-by-step approach:

1. Accepting only information we know is true
2. Breaking these truths down into smaller units
3. Solving simple problems first, then moving on to more complex ones
4. Reviewing the whole to thoroughly cover all aspects

Example: Let’s say you were about to move the head office of your company to another location but want to be sure you are making the right choice. So you sit down to apply methodic doubt to your decision:

1. You establish a list of reasons you believe it’s a good choice: the rent, the neighbourhood… For each of these points, you pinpoint the information based on which you have decided it compares favourably to other options.
2. You break these down into categories: cost, mobility, brand image, etc.
3. You start by reviewing the simple questions (e.g. mobility) and move on to the more complex ones (e.g. brand image).
4. Based on this analysis, you review the situation as a whole. You end up with a list of pros and cons, and a list of points where these are not clear-cut. You decide how you can settle them, where your priorities lie, and which risks you are willing to accept.

Nauwkeurigheid

Dit volgt logisch uit het vorige punt: twijfel en nauwkeurigheid zijn het zout en de peper van je creatieve keuken.

Creativiteit heeft beperkingen nodig, net zoveel als vrijheid. Het toepassen van nauwkeurigheid op creativiteit betekent het opleggen van de beperking van de realiteit. Rigoureus zijn betekent grondig zijn: echte vindingrijkheid is geworteld in analyse en zorgvuldige overweging van feiten en regels.

Je kent misschien het prachtige verhaal van hoe antibiotica werden ontwikkeld dankzij een toevallige ontdekking. In 1928 vergat Sir Alexander Fleming, destijds nog een enigszins slordige laboratoriumtechnicus, petrischalen van een werkbank in zijn laboratorium te verwijderen voordat hij met zijn familie op vakantie ging naar Suffolk.

Bij zijn terugkeer maakte hij een verbazingwekkende ontdekking. Eén van de petrischalen was besmet met schimmel, wat de groei van stafylokokken op de schaal had voorkomen. “Dat is vreemd,” zou hij naar verluidt hebben opgemerkt. Hij zou later de schimmel identificeren als het geslacht Penicillium. Het eerste antibioticum ter wereld was geboren.

 

Hoe is het vergeten om het laboratorium op te ruimen voordat je op vakantie gaat een voorbeeld van creatieve nauwkeurigheid? Het ontdekken van penicilline vereiste veel meer dan een gelukkig toeval.

Het betrof ook een expert met een diepgaand begrip van de biologische processen die hij observeerde, en met een open geest die bereid was de mogelijkheid te accepteren dat wat hij ‘mould juice’ noemde, de manier waarop we ziekten genezen, zou kunnen veranderen, en die zijn hypothese rigoureus zou onderzoeken.

Nauwkeurigheid is essentieel om ervoor te zorgen dat we niet de kar voor het paard spannen. Het vereist nauwkeurigheid om bij de taak te blijven en deze zonder shortcuts te voltooien.

 

Tips
voor het toepassen van nauwkeurigheid op creativiteit

Respecteer en volg het creatieve proces zoals je bij elk ander proces zou doen – meer over dit proces hieronder.

Gebruik methodische twijfel, grondig onderzoek en rigoureuze analyse om dit proces mogelijk te maken en te versnellen.

Voorbereiding

Voorbereiding is een integraal onderdeel van het creatieve proces. Volgens ‘The Art of Thought‘ van de Engelse sociaal psycholoog Graham Wallas zijn er vier stadia in de vorming van een nieuwe gedachte:

• Voorbereiding: het probleem wordt in alle richtingen onderzocht.
• Incubatie: een periode van onbewuste verwerking.
• Illuminatie: het verschijnen van het ‘gelukkige idee’.
• Verificatie: het idee wordt getest.

Van deze vier stadia is voorbereiding het enige stadium dat we kunnen beheersen. We leggen de basis voor de volgende fasen om op hun plaats te vallen. Hoe grondiger we te werk gaan, hoe groter de kans is dat incubatie zal leiden tot illuminatie.

 

Een deel van het onderzoek dat plaatsvindt tijdens de voorbereidingsfase is de definitie van het probleem zelf. “Als ik één uur had om een probleem op te lossen, zou ik 55 minuten besteden aan het proberen te definiëren wat het probleem is,” zou Einstein gezegd hebben. Hoewel het twijfelachtig is of hij dit echt gezegd heeft, had degene die dat wel deed zeker een geldig punt.

Wanneer je mensen uit je hele organisatie bij elkaar brengt om een probleem op te lossen, zal de manier waarop je dit probleem formuleert een grote invloed hebben op de resultaten. Je zult de discussie beter kunnen sturen als je dit aspect onderzoekt voordat je begint.

Meer in het algemeen zal voorbereiding je helpen om resultaten te behalen: je zult je meer ontspannen voelen en je kunnen richten op de meest relevante oefeningen.

Tips
voor het voorbereiden van een creatieve sessie

Neem de tijd en denk na over de opstelling en geef je deelnemers de ruimte om in de juiste mindset te komen.

Pas oefeningen aan op de verwachte resultaten.

Besteed tijd aan het formuleren van de vraag die je tijdens de sessie met de groep zult proberen te beantwoorden.

Meer stof tot nadenken

Nu je de ingrediënten hebt, laten we beginnen met het bedenken van ideeën.
Elk team kan creatieve oplossingen vinden, hoewel ze vaak anders geloven. Met de juiste tools en onder de juiste omstandigheden zullen creatieve processen overal ontstaan en iedereen betrekken.

Hoe organiseer je een succesvolle creatieve sessie: Volg onze stapsgewijze handleiding

En wat staat er op het menu van jouw creatieve feest?
Bekijk onze creativiteitsrecepten om de kracht van nieuwe ideeën in jouw organisatie te benutten.
Het online platform bevat praktische oefeningen om jou en je team zelfgemaakte creatieve oplossingen te laten vinden voor lastige uitdagingen, groot en klein.

Bekijk onze creativiteitsrecepten

Neem contact op met ons team voor meer creatief advies.
Bij Cartoonbase werken we elke dag aan het ontdekken van steeds nieuwe creatieve manieren om jouw boodschappen over te brengen. Laten we bespreken hoe we je kunnen helpen creatieve oplossingen te bedenken.

Neem contact op!